“Ik heb gelogen, bedrogen, gestolen. Ik heb echt zoveel misdaan, zoveel ellende veroorzaakt.” Eddy (59) hing dertig jaar geleden nog rond in de beruchte drugsscene in Zürich. Hij wist deze wereld van duisternis te verlaten. Dit is zijn verhaal over hoop, doodsangst, geloof en vertrouwen.
Het is één van de weinige momenten dat Eddy’s gezicht betrekt. “Soms kijk ik langs de lijn van mijn leven en denk ik: gaat dit over mij? Het is alsof ik erbij was, maar het niet zelf was. Niet omdat ik niet geloof wat er gebeurd is. Meer alsof ik meeloop in die momenten van mijn leven. Ik zie mezelf daar staan langs de spoorlijn. En ik weet dat ik twijfel: wel of niet voor de trein. Ik zag het voor me en nee… doodgaan durfde ik niet, maar leven kon ik niet. Het is een gevleugelde uitspraak van mij. Maar misschien durfde ik ook niet te léven. Naarmate je leven vordert in ellende, wordt het steeds moeilijker om daaruit te komen. Dan denk je: ik kom er niet meer bovenop. Maar of ik ergens nog hoop had…?”
“Ik heb op straat geleefd, in een doos geslapen, langs het spoor gelopen.”
Vrolijke kindertijd
Hoe kwam Eddy op zo’n donkere plek? Ooit was hij een vrolijk kind, dat graag lol maakte en van voetballen hield. Met een vader die conciërge was, was er altijd toegang tot de school. “De gymzaal, fietskelders, alle gangen en verdiepingen: dat was onze speeltuin. We hadden een gezin met zeven kinderen, dus we konden bijna ons eigen voetbalteam opzetten of apenkooien. Er kwamen ook heel veel vriendjes en vriendinnetjes bij ons spelen. Ik heb veel plezier gehad. Tot mijn vader overleed, een week voor mijn tiende verjaardag.”
De gouden junk
Eddy ging op zijn zestiende de deur uit. Ruim vijftien jaar lang zocht hij zijn heil in heroïne. Door vrienden werd hij ‘de gouden junk’ genoemd. “Ik ben altijd heel sociaal geweest, zo was ik als kleine jongen al. Maar ook tijdens mijn verslavingstijd bleven mijn vrienden vaak helpen. Familie en vrienden hebben altijd ook een goede kant van mij gezien. En dat is niet veranderd, tot op de dag van vandaag.”
Uitgekotst
Eddy kwam in 1995 bij De Hoop, toen de behandeling nog anderhalf jaar duurde. “Ik vond het zo bijzonder toen ik binnenkwam voor mijn opname. Ik kwam als junk binnen. Het woord ‘junk’ betekent letterlijk: afval. Het eerste wat ze deden, was een arm om me heen slaan en mij welkom heten: ‘Kom binnen!’. Dat had ik niet verwacht. Ik was toch uitgekotst? Ik smeet mijn laatste sigaretten nog weg voor de ingang. Ik kotste mezélf bijna uit, ik vond mezelf niks waard.”
Leegte
“Wat drugs met mij deed, was wat ik nodig had. Na het overlijden van mijn vader vulde ik de leegte in mijn hart op met losbandig leven, met uitgaan en uiteindelijk met heroïne. Ik heb op straat geleefd, ik heb in een kartonnen doos geslapen, ik heb langs de spoorlijn gelopen om een einde aan mijn leven te maken, maar kon het niet. Uiteindelijk, na acht pogingen tot herstel in acht klinieken, heb ik mezelf vast laten ketenen aan een verwarmingsbuis in een badkamer. Ik heb zóveel pogingen gedaan om af te kicken. Toen kwam ik bij De Hoop en dat veranderde mijn leven. Toen ik mijn leven aan Jezus gaf, kwam er een andere vervulling in mijn hart. Ik weet nog dat een van mijn broers op bezoek kwam in de kliniek. Hij zei: ‘Misschien heb je de ene verslaving wel ingeruild voor de ander.’ Van een drugsverslaving naar een Jesus freak, met het geloof als vervulling. Deels klopt dat ook. Ik las Psalm 8, waar staat dat de mens – ik dus – een kroon op Gods schepping is. Ik geloofde dat van harte. Van afval naar kroon op Zijn schepping.”
Loze beloftes
Eddy’s familie had jarenlang alle ellende met hem meegemaakt en zijn mooie beloftes gehoord. “Ze geloofden helemaal niet dat dit zou helpen. Maar ik deed ook geen moeite meer om ze te overtuigen, terwijl ik dat anders wel deed. Het enige wat ik zei, was: ‘Ik snap dat je dat denkt, geef het maar de tijd.’ Ik had ook geen zin om weer een hoopvol verhaal op te hangen. Je moet je voorstellen: mijn zus en mijn broers hebben me overal gebracht, naar allerlei klinieken. Ze waren steeds zó blij dat ik weer ging. En een dag later liep ik de kliniek alweer uit. Ik had het zelf ook wel een beetje gehad met mooie woorden. Twee jaar later zei mijn broer: ‘Eerlijk is eerlijk, Eddy. Ik zie nu wel dat het écht is voor je.’ Dat is het mooiste compliment dat je kunt krijgen als je tot geloof komt.”
Het geloof vervloekt
Eddy kwam uit een katholiek gezin en wist wel wát van het geloof. “Maar om God te duiden als Vader en Jezus als Redder, dat kende ik alleen maar van tekeningen en kinderverhaaltjes.” Er werd in de tijd bij De Hoop veel gesproken over vergeving. Maar wat was dat dan? Eddy worstelde ermee. “Toen mijn vader overleed, heb ik het geloof vervloekt. Ik was heel boos op mijn vader, want hij was er niet meer, zonder afscheid te nemen. Een man waar ik heel veel van hield. En dan word je een nieuwe Vader voorgezet: God de Vader…”
“Als je vergeving vraagt en er kómt vergeving, dan is daar een woord voor: genade.”
Vergeving
Bij een dagsluiting werd het lied ‘Onze Vader’ gezongen. Dat raakte Eddy. “Dat gebed kende ik wel. Dat baden we vroeger altijd voor het eten, in rap tempo, met wat ‘weesgegroetjes’ erachteraan.” Eddy was nog steeds heel boos op God, ook twintig jaar later. “Ik vroeg daarom aan de begeleider: ‘Kan ik God vergeven voor wat Hij mij heeft aangedaan?’ Met een glimlach zei de man: ‘Natuurlijk kan dat. Maar vergeef jij jezelf ook?’ Ik had zoveel kapot gemaakt in mijn leven…” De volgende ochtend ben ik in mijn eentje op mijn knieën gegaan, huilend. Daar in een kamertje bij De Hoop heb ik mijn leven aan Jezus gegeven en vergeving gevraagd voor mijn leven. En dat vind ik zo’n mooie les. Als je vergeving vraagt en er kómt vergeving, dan is daar een woord voor: genade. Het gevolg van vergeving is genade. En dat werd mij op dat moment in de ochtend heel duidelijk.”
Gestolen van moeder
Met de vergeving kwam bij Eddy ook het besef wat hij anderen had aangedaan. “Ik had het goud van mijn moeder gestolen en haar sieraden verpatst voor heroïne. Mijn moeder kwam naar De Hoop, ik zat met haar in een gesprekskamer. Toen zei ik: ‘Mam, ik was het. Ík heb het goud verkocht. Wil je me vergeven voor wat ik gedaan heb?’ Mijn moeder antwoordde: ‘Eddy, al het goud en zilver in de wereld geven niet het geluk dat ik voel, nu ik zie hoe goed het met je gaat.’”
“Toen ik mijn leven aan Jezus gaf, kwam er een andere vervulling in mijn hart.”
Verleden goedmaken
In het therapieprogramma van De Hoop is aandacht voor het herstel van (oude) relaties. Eddy: “Iedereen die ik benadeeld had, voor zover ik mij kon herinneren, belde ik op. Ik was op mijn zestiende al de deur uit en op mijn dertigste kwam ik bij De Hoop. Ik heb in die veertien jaar een aantal keer op straat geleefd, maar ook bij mensen ingewoond, hen bedonderd, familie en vrienden bestolen… Ik ging bij alle mensen langs en heb iedereen om vergeving gevraagd. En het nog gekregen ook.”
Loslaten
Eddy begrijpt dat het niet vanzelfsprekend is om vergeving te krijgen. “Je kan vergeving vragen, maar het is niet aan jou of je ook vergeving ontvángt. Jouw taak en opdracht is om vergeving te vragen voor de dingen die je fout hebt gedaan. Ruim je rotzooi op, dat is wat ik leerde bij De Hoop. Als je die vergeving dan niet krijgt, kan je dan nog steeds bij jezelf bedenken: ‘Eddy, weet je nog, toen je op je knieën ging? Je bént al vergeven.’ Je mag het loslaten. Er is een lied, ‘Sorry seems to be the hardest word’. Sorry zeggen is al moeilijk voor heel veel mensen. Vergeving gaat nog een stap verder. Vergeving gaat niet alleen om jezelf, het gaat ook om de ander en om jouw relatie met God. Maar als je vergeving schenkt, krijg je dubbel zoveel terug.”
Pastorale zorg
Eddy omschrijft De Hoop als zijn levensschool. Hier leerde hij een ander leven opbouwen. Een opname duurde toen nog anderhalf jaar: een fase opvang van vier maanden, zes maanden therapie en acht maanden resocialisatie. Eddy: “Ik deelde al snel bij drie voorlichtingsavonden in de week mijn getuigenis en ging met een begeleider het hele land door. Omdat mijn behandeling goed ging, mocht ik ermee doorgaan.
“Ik wil niet met zorgen kijken naar morgen, omdat ik weet dat het mijn plezier, mijn hoop en mijn geloof van vandaag rooft.”
Zo heb ik enorm veel geleerd.” Ook Dirk, de pastorale begeleider, gaf Eddy veel richting. “Ik zei bijvoorbeeld tegen Dirk: ‘Ik heb iets in de Bijbel gelezen, maar begrijp niet wat er staat.’ Dirk antwoordde dan: ‘Nou Eddy, als je niet begrijpt wat er staat, is het misschien niet Gods bedoeling dát je begrijpt wat er staat. Dus lees lekker verder, haha.’”
Levenskeuzes
Met Dirk sprak Eddy ook over relaties. “Dirk kon heel scherp zijn: ‘Wat nu, Eddy, als je straks een relatie krijgt met een christelijke vrouw? Hoe ga je dat dan doen? Welke keuzes maak je?’ Ik had natuurlijk een andere achtergrond. ‘En als je dan de keuze maakt voor een vrouw, kan je dan ook de keuze maken dat je haar verzorgt als ze chronisch ziek zou worden?’ Dirk gaf me eigenlijk steeds een steentje in mijn schoen. Hij heeft me ook geleerd hoe ik een leider kan zijn. Dat leerde ik ook van andere mensen om me heen bij De Hoop. Ik was onder de indruk van hun voorbeeld. In combinatie met mijn eigen karakter ging zich dat ontwikkelen. Zo mocht ik uiteindelijk De Hoop Music & Books en drie andere leerwerkbedrijven leiden, dat heb ik zo’n tien jaar gedaan. Ik zou willen dat iedereen zo’n ‘school’ als De Hoop kon meemaken in het leven. Ik heb er zoveel geleerd en zoveel gedaan. Ik ben tot nu toe altijd betrokken gebleven bij De Hoop, uit enorme dankbaarheid. Naast mijn werk als missionair ondernemer ben ik ook ambassadeur bij onder andere Vrienden van De Hoop. Ik zoek nog steeds de mensen in nood op om hulp en hoop te bieden en blijf spreken over mijn ervaringen in kerken en op bedrijfsbijeenkomsten.”
Plakboek
“Ik kwam bij De Hoop met alleen een tas met kleren en een vuilniszak vol foto’s en bankafschriften: mijn schulden. Ik had veel foto’s van mijn verslavingstijd. Als vriendengroep hadden we altijd een fotocamera bij ons. Tijdens mijn therapie vroeg ik aan mijn begeleidster: ‘Wat doe ik nou met die foto’s? Mijn oude leven is weg. Ik heb een nieuw leven. Ik ga alles weggooien.’ Ze zei: ‘Niet doen, bewaar wat je hebt.’ Nadat mijn vrouw en ik getrouwd zijn, hebben we al mijn foto’s in de woonkamer gelegd, als tijdlijn.” Plakboeken vol treinkaartjes, foto’s en krantenknipsels doen verslag van Eddy’s leven.
Boek met witte pagina’s
“Ik heb een boek…” Eddy kijkt lachend naar de rijen boeken die naast zijn tafel gestapeld zijn. “Ja, ik heb heel veel boeken. Er ligt genoeg, boven ook nog kasten vol. Dit zijn alleen nog maar de boeken die ik wegdoe. Maar ik heb een boek met alleen maar witte pagina’s. Af en toe kijk ik daarin. Even kijken naar gisteren… Er staat niks meer. Het is leeg. Begrijp je? Ik kijk niet terug met spijt. En ik wil niet met zorgen kijken naar morgen, omdat ik weet dat het mijn plezier, mijn hoop en mijn geloof van vandaag rooft. We bidden soms voor dingen die pas volgende week plaatsvinden. Ik begin steeds meer te leren om te bidden voor vandaag. Morgen is een nieuwe dag. We weten niet wat morgen gaat geven en of we morgen opstaan. Ik wil bezig zijn met het nu. Morgen word ik wakker met een nieuw gebed.”
Eén stap
Eddy staart naar buiten. Was hij ooit hopeloos? Hij aarzelt: “‘Geen hoop, is dood’. Maar doodgaan durfde ik niet. Dus wat was het dan?” Eddy valt even stil. “Ik zat diep in de ellende, maar blééf niet zo hopeloos. Ik durfde de stap voor de trein niet te zetten en ik durfde wél de stap te zetten om wat van mijn leven te maken: ik ging uiteindelijk naar De Hoop.”
Het leven en de dood
“Het staat ook zo mooi in de Bijbel, Deuteronomium 30:19. ‘Ik roep heden de hemel en de aarde tot getuigen tegen u. Het leven en de dood heb Ik u voorgehouden, de zegen en de vloek. Kies dan het leven, opdat u leeft, u en uw nageslacht.’ Dat is wat ik hoop voor de mensen die nu heel diep zitten. Dat ze steeds weer die keuze gaan maken voor de zegen. Dat ze de keuze gaan maken voor het léven. Dat is wat ik steeds doe.”
Dit artikel verscheen in magazine Hoop, editie december 2024.
